Διατροφή τέκνων / συζύγου

Οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμα και αν τούτο έχει περιουσία, εφόσον όμως τα εισοδήματα από αυτήν, ή το προϊόν της εργασίας του, ή άλλα τυχόν εισοδήματα του δεν αρκούν για τη διατροφή του.

Με την διάταξη του άρθρου 1486 ΑΚ ορίζεται ότι δικαίωμα διατροφής έχει, εκτός από το ανήλικο και το ενήλικο τέκνο, εφ' όσον το τελευταίο δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες, ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαιδεύσεως του. 

Η διατροφή αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 1493 ΑΚ, περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του δικαιούχου και επί πλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευσή του

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι στην ανάλογη διατροφή ενός ενηλίκου τέκνου που στερείται επαρκών περιουσιακών προσόντων και δεν έχει ακόμα υποχρέωση να εργασθεί, γιατί έχει την πρόθεση να σπουδάσει, περιλαμβάνεται όχι μόνον η δαπάνη για τροφή, στέγαση και κάθε άλλο απαραίτητο για την επιβίωσή του, αλλά και η δαπάνη για την επαγγελματική του εκπαίδευση, θεωρητική ή τεχνική, οποιασδήποτε βαθμίδας, περιλαμβανομένης και της πανεπιστημιακής (ΑΠ 1486/2018).

Για να καθοριστεί το ποσό της δικαιούμενης διατροφής αξιολογούνται τα εισοδήματα των γονέων από οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου, καθοριστικό δε στοιχείο είναι οι συνθήκες της ζωής του, δηλαδή οι όροι διαβιώσεως του, χωρίς όμως να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις. Εκείνος από τους γονείς που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου μπορεί να συνυπολογίσει  την προσφορά προσωπικών υπηρεσιών για την περιποίηση και φροντίδα του, οι οποίες είναι αποτιμητές σε χρήμα και άλλες παροχές σε είδος, που συνδέονται με τη συνοίκηση, η αποτίμηση των οποίων μπορεί να συνυπολογισθεί στην υποχρέωση του για τη διατροφή του τέκνου.

Στην περίπτωση συνεπιμέλειας υπάρχει υποχρέωση διατροφής τέκνου?

Στην περίπτωση που η επιμέλεια του τέκνου ασκείται από κοινού με τη μορφή της εναλλασσόμενης κατοικίας, όπου το τέκνο διαβιεί εναλλάξ με τον πατέρα και τη μητέρα, υποχρεούνται και οι δύο γονείς να καταβάλουν διατροφή σε χρήμα, καθώς μόνη η παροχή προσωπικής φροντίδας προς το τέκνο δεν απαλλάσσει τους γονείς από την υποχρέωση καταβολής διατροφής, άλλως δεν θα μπορούσε να καλυφθεί η ανάγκη του τέκνου σε εισόδημα προκειμένου να διατραφεί.

Η διατροφή στην περίπτωση αυτή, της χρονικής δηλαδή κατανομής της γονικής μέριμνας ή κοινής άσκησης της επιμέλειας με εναλλασσόμενη διαμονή των τέκνων αυτή, υπολογίζεται με την αναλογία των γονέων στις μηνιαίες δαπάνες των τέκνων με βάση το εισόδημά τους, την αφαίρεση του ποσού που καλύπτει απευθείας έκαστος γονέας την περίοδο που ασκεί τη γονική μέριμνα και που διαμένει με το τέκνο και την επιδίκαση σε βάρος του γονέα με το μεγαλύτερο εισόδημα της διαφοράς μεταξύ του καταβλητέου ποσού και του ποσού που του αναλογεί να καταβάλει (βλ. εκτενέστερα Π. Νικολόπουλος, Αλληλεπίδραση της καταβολής διατροφής ανηλίκου με την επιμέλεια και την παρεμπόδιση της επικοινωνίας, ΕφΑΔΠολΔ 2018, σελ. 691.

Διατροφή συζύγου

Εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλον: 1. αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκασθεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίζει απ' αυτό τη διατροφή του· 2. αν έχει την επιμέλεια ανήλικου τέκνου και γι' αυτόν το λόγο εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος· 3. αν δεν βρίσκει σταθερή κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται κάποια επαγγελματική εκπαίδευση, και στις δύο όμως περιπτώσεις για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου· 4. σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από λόγους επιείκειας.