Οι αναλύσεις που προηγήθηκαν μας επιτρέπουν στο σημείο αυτό να διακρίνουμε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες αξιόποινων πράξεων του Νόμου περί ναρκωτικών: α) πράξεις διακίνησης ναρκωτικών από μη εξαρτημένους, β) πράξεις χρήσης ή εξυπηρέτησης της χρήσης από μη εξαρτημένους, γ) πράξεις διακίνησης ναρκωτικών από εξαρτημένους και δ) πράξεις χρήσης ή εξυπηρετικές αυτής από εξαρτημένους.
Ας ξεκινήσουμε από τις βασικές μορφές διακίνησης ναρκωτικών από μη εξαρτημένους χρήστες που απαντώνται στο άρθρο 20 του Ν. 4139 / 2013, το οποίο συνδυάζει αφενός την αφαιρετική διατύπωση ( << όποιος… διακινεί παράνομα ναρκωτικά >> ) με την ενδεικτική αναφορά τρόπων τέλεσης της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών. Ειδικότερα, η παρ. 1 του άρθρου 20 περιγράφει την άδικη πράξη και στην παρ. 2 αποτυπώνεται η έννοια της διακίνησης και ακολουθεί μια ανάλυση ( π.χ. εισαγωγή – εξαγωγή – διαμετακόμιση, κατοχή ή μεταφορά ναρκωτικών ). Όσον αφορά την υποκειμενική υπόσταση, τα εγκλήματα του άρθρου 20 προϋποθέτουν δόλο και σε ορισμένες ρητά προβλεπόμενες περιπτώσεις πρόσθετους σκοπούς που καθιστούν τις υποκειμενικές τους υποστάσεις υπερχειλείς. Στην παρ. 3 του άρθρου 20 ο νομοθέτης προέβη σε μια διορθωτική – ερμηνευτική παρέμβαση : στην περίπτωση συνδρομής περισσότερων τρόπων διακίνησης της ίδιας ποσότητας συντρέχει ένα έγκλημα διακίνησης.
Στο άρθρο 21 τυποποιούνται περιπτώσεις διακίνησης ναρκωτικών που εμφανίζουν συρρικνωμένο άδικο ή ενοχή και κατά συνέπεια τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης έως 3 χρόνια. Πρόκειται για περιπτώσεις μικροδιακίνησης.
Αντίθετα, στο άρθρο 22 περιέχονται ορισμένες πράξεις διακίνησης με αυξημένη απαξία επαπειλούμενες με ποινή κάθειρξης τουλάχιστον 10 ετών και χρηματική ποινή. Η επιβαρυντική αυτή μεταχείριση σε σχέση με το άρ. 20 οφείλεται στην ιδιαίτερη ευθύνη του δράστη ως φορέα υπεύθυνης ιδιότητας και στην ένταση του απαιτούμενου δόλου. Βέβαια στις παρ. 3 – 6 του άρθρου 22 εμφιλοχωρεί ένα συστηματικό άλμα καθώς περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που αφορούν τη διακίνηση υποκατάστατων των ναρκωτικών ουσιών και ανταγωνιστών τους.
Το άρθρο 23 περιλαμβάνει τις βαρύτατες μορφές τέλεσης διακίνησης ναρκωτικών τιμωρούμενες με ισόβια ή πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών και χρηματική ποινή. Στη συγκεκριμένη ρύθμιση ο νομοθέτης θέλησε να υπάγονται μόνο οι μεγαλοδιακινητές ουσιών. Μάλιστα, για τα εγκλήματα που εμπίπτουν στο άρθρο αυτό δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη περί μείωσης του απειλούμενου πλαισίου ποινής στην περίπτωση των εξαρτημένων δραστών.
